Ludźmierz to wyjątkowe miejsce na mapie nie tylko Podhala, czy Polski, ale także świata. Oczy rdzennych mieszkańców, jak i sporej liczby gości, z wielu powodów są skierowane na kilka najbardziej charakterystycznych punktów tej miejscowości. Tutejsze Sanktuarium Maryjne jako religijne centrum pielgrzymek przyciąga rzesze wiernych. Do Gaździny Podhala wędrują pątnicy z kraju i ze świata. Ludźmierz to także miejsce, w którym pulsuje skarb, jakim jest poszanowanie dla tradycji i pamięci przodków. Wiele pokoleń górali dołożyło wszelkich starań, żeby kultura związana z tym regionem nie zaginęła. Działo się tak przez wieki, dzieje się i dzisiaj.
Oczywiście ważne jest zarówno niematerialne, jak i materialne dziedzictwo. Dom Podhalański w Ludźmierzu budzi z pewnością sporo dobrych skojarzeń i ciepłych emocji, ale też jako poddająca się upływowi czasu materia wymaga gruntownego remontu.
Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu – instytucja kultury województwa małopolskiego – podjęło się rozbudowy i modernizacji istniejącego budynku. Umożliwi to konserwację i zachowanie przed zniszczeniem elementów wystroju Domu Podhalan zaliczanych do dóbr współczesnej kultury ludowej. Szacunkowa wartość tej inwestycji wynosi ok. 32 mln zł, w tym planowane zaangażowanie środków unijnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniesie 25 mln zł.
Pozwoli to na powstanie Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich.
Powstanie wiele unikalnych pracowni, m.in. sztuki ludowej i rzemiosła artystycznego zajmująca się np. haftem, szyciem strojów regionalnych, przekazywaniem umiejętności i opracowywaniem materiałów do edukacji w tym zakresie w przyszłości. Pracownia muzyki Ludów Karpat zajmie się zaś digitalizacją dorobku mieszkańców Łuku Karpat. Będzie ona nie tylko gromadzić cyfrowo opracowane i udostępniane zbiory, ale także prowadzić naukę gry opartą na tradycyjnej metodzie nauczania mistrz-uczeń oraz służyć pomocą merytoryczną w tworzeniu kapel oraz grup muzycznych zgodnie z danym regionem. Pracownia tańca ludowego, bezpośrednio ucząc tańców ludowych, zajmie się opracowywaniem w formie drukowanej i cyfrowej kroków poszczególnych tańców. We współpracy z Kołami Gospodyń Wiejskich prowadzona będzie również edukacja kulinarna z zakresu potraw tradycyjnych. Instytut pozwoli także realizować zajęcia edukacyjne dla osób starszych. Będzie temu służyć bliska współpraca ze środowiskiem lokalnym i organizacjami pozarządowymi, mi.in. ze Związkiem Podhalan w Polsce. W ramach Instytutu prowadzona będzie również działalność sceniczna. Organizowane będą m.in. widowiska i koncerty.
Budynek po kompleksowej modernizacji stanie się dostępny dla osób z niepełnosprawnościami.
Instytut Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich będzie służył mieszkańcom Podhala, a także mieszkańcom Polski i całego Łuku Karpat szukającym swoich korzeni i zainteresowanych dziedzictwem. Wśród grupy docelowej znajdą się: naukowcy i etnografowie, działacze regionaliści, samorządy lokalne, ośrodki naukowe Polski i Europy, mieszkańcy, a także turyści polscy i zagraniczni zainteresowani dziedzictwem kulturowym Małopolski.
Zakończenie realizacji projektu w zakresie rozbudowy i modernizacji budynku planuje się na II połowę 2023 roku.
DOFINANSOWANIE
Projekt UDOSTĘPNIANIE ZASOBÓW DZIEDZICTWA – UTWORZENIE INSTYTUTU DZIEDZICTWA NIEMATERIALNEGO LUDÓW KARPACKICH realizowany jest przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ, a jego głównym celem jest stworzenie trwałego i nowoczesnego Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich, jako działu MCK SOKÓŁ, który poprzez swoje działania będzie istotnym czynnikiem rozwoju społeczno–gospodarczego gminy, jak i całego regionu Małopolski Południowej.
Całkowita wartość projektu: 32 362 815,57 PLN
Dofinasowanie ze środków UE: 25 000 000 PLN
Środki własne ogółem: 4 411 764,80 PLN
