Samorząd terytorialny to przede wszystkim sposób organizacji społeczności lokalnej, czyli gminy oraz powiatu, jak i regionalnej – województwa samorządowego, który pozwala im w zakresie bezpośrednich działań na samodzielne decydowanie o realizacji zadań powierzonych przez państwo. Według Konstytucji podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, która tak jak pozostałe jednostki, skupia się na reprezentowaniu interesów lokalnej społeczności, ma osobowość prawną, a jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Co to oznacza? Gmina podlegająca ochronie sądowej w przypadku zaistnienia sporu kompetencyjnego pomiędzy jednostką a władzą centralną będzie poddana rozstrzyganiu sporu przez sąd administracyjny.
Jakie zadania ma samorząd terytorialny i czego one dotyczą?
Do zadań samorządu terytorialnego należą te działania, które nie mają charakteru oraz znaczenia ogólnokrajowego. Poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, a więc gminy, powiaty oraz województwa realizują zarówno zadania, które zostały zlecone przez administrację publiczną, jak i zadania własne. Zadania własne dotyczą w szczególności zbiorowych potrzeb danej wspólnoty gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej i wykonywane są w ich imieniu oraz na ich odpowiedzialność.
Zadania własne oraz zadania zlecone gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego
Wśród zadań własnych gminy, zgodnie z ustawą, możemy wymienić działania związane z m.in.: edukacją publiczną, ochroną zdrowia, gminnymi drogami, ulicami i mostami, kanalizacją, wodociągiem, utrzymaniem czystości i porządku, zaopatrzeniem społeczności w energię elektryczną, a także ciepło i gaz, telekomunikacją, budownictwem mieszkaniowym, pomocą społeczną i wspieraniem rodziny, ochroną środowiska, przyrody, gospodarki wodnej, kulturą, sportem i turystyką, cmentarzami, porządkiem publicznym, polityką prorodzinną, a także utrzymaniem obiektów użyteczności publicznej i administracji. Wśród zadań zleconych wyróżniamy natomiast wypłatę zasiłków w ramach pomocy społecznej, prowadzenie urzędów stanu cywilnego, wydawanie dowodów osobistych, spisy wyborców, a także oświetlenia dróg krajowych na terenie miast. Wiele zadań i inicjatyw realizowanych na obszarach gminnych wpływa na ich funkcjonowanie oraz standard życia mieszkańców.
Fot.: pixabay.com (zdjęcie główne – ilustracyjne)
