Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie
wolontariatu jest ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U z 2020 r. poz.
1057 ze zm.).
Z tej ustawy dowiemy się m.in., kim jest wolontariusz, na rzecz jakich
podmiotów (korzystających) wolontariusz może wykonywać
świadczenia, jakie są prawa i obowiązki wolontariusza oraz
korzystającego.
Natomiast zasady organizacji i funkcjonowania wolontariatu szkolnego znajdziemy przede wszystkim w Prawie oświatowym oraz wydanych na jego podstawie rozporządzeniach.
Prawo oświatowe w art. 1 pkt 12 stanowi, że system
oświaty zapewnia w szczególności kształtowanie u uczniów
postaw prospołecznych, w tym poprzez możliwość udziału
w działaniach z zakresie wolontariatu, sprzyjających
aktywnemu uczestnictwu uczniów w życiu społecznym. Tym
samym aktywność w formie wolontariatu jest powiązana
z realizacją jednego z podstawowych celów systemu oświaty.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz
podstawy programowej kształcenia ogólnego
dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu
umiarkowanym lub znacznym, kształcenia
ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia,
kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej
przysposabiającej do pracy oraz kształcenia
ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r.
poz. 356 ze zm.) wydane na podstawie art. 47 ust.
1 pkt 1 lit. a, b, e, f i h Prawa oświatowego.
W rozporządzeniu znajdujemy wiele odnośników
do wolontariatu, np.: a) kształcenie i wychowanie w szkole
podstawowej sprzyja rozwijaniu postaw obywatelskich,
patriotycznych i społecznych uczniów, b) zadaniem szkoły
jest: (i) wzmacnianie poczucia tożsamości narodowej,
przywiązania do historii i tradycji narodowych, (ii)
przygotowanie i zachęcanie do podejmowania działań
na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego, w tym
doangażowania się w wolontariat. Zgodnie z postanowieniami
rozporządzenia uczeń: przedstawia cele i przykłady działania
organizacji społecznych skupiających młodych ludzi
w Polsce; wyjaśnia ideę wolontariatu i przedstawia formy
działalności wolontariuszy; uczeń: bierze udział w życiu
społecznym przez: wolontariat, stowarzyszenia, grupy
nieformalne i aktywność indywidualną; ujawnia wrażliwość
na osoby potrzebujące pomocy i zna konkretne sposoby
jej udzielania.
Wydane na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1 lit.
c, d i g Prawa oświatowego – rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z 30 stycznia 2018 r.
w sprawie podstawy programowej kształcenia
ogólnego dla liceum ogólnokształcącego,
technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U.
z 2018 r. poz. 467 ze zm.).
rozporządzeniu czytamy:
a) Kształcenie i wychowanie w liceum ogólnokształcącym
i technikum sprzyja rozwijaniu postaw obywatelskich,
patriotycznych i społecznych uczniów,
b) Zadaniem szkoły jest wzmacnianie poczucia tożsamości
narodowej, etnicznej i regionalnej, przywiązania do
historii i tradycji narodowych, przygotowanie i zachęcanie do podejmowania działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego, w tym do angażowania się w wolontariat. Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia uczeń:
analizuje własne kompetencje i możliwości zdobycia
doświadczenia zawodowego w formie wolontariatu, praktyk lub stażu oraz znalezienia pracy na rynku lokalnym,
regionalnym, krajowym i międzynarodowym; oraz uczeń:
rozumie zasady komunikacji werbalnej i niewerbalnej i jej
znaczenie w relacjach interpersonalnych; bierze udział
w życiu społecznym poprzez wolontariat, stowarzyszenia, grupy nieformalne i aktywność indywidualną; rozwija wrażliwość na osoby potrzebujące pomocy i konkretne
sposoby jej udzielania.
Wydane na podstawie art. 162 Prawa
oświatowego i art. 95 ust. 11 ustawy z 22 listopada
2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z 21 sierpnia 2019 r. w sprawie przeprowadzania
postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania
uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół,
placówek i centrów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1737).
Reguluje ono kwestie punktów za wolontariat
przyznawanych uczniom w procesie postępowania
rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego
do publicznych przedszkoli, szkół i placówek w kontekście
wymogów rekrutacyjnych Prawa oświatowego.
