Z badań wynika, że mężczyźni ze względu na uwarunkowania biologiczne są bardziej narażeni na choroby nowotworowe niż kobiety, ale nie oznacza to, że muszą zachorować. Bardzo wiele zależy od stylu życia, nawyków i przede wszystkim częstotliwości badań profilaktycznych, a z tym „panowie” w Polsce wciąż mają duży problem. Pomimo tego, że ryzyko wielu chorób nowotworowych dotyczy starszych mężczyzn, nie należy zaniedbywać regularnych badań w każdym wieku. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie raka zwiększa szansę na skuteczne leczenie.
– Trudno policzyć, ile ludzkich istnień udałoby się uratować, gdyby wszystkie osoby, mające możliwość skorzystania z bezpłatnych badań profilaktycznych, rzeczywiście z nich skorzystały. Myślę, że tych istnień byłoby bardzo, bardzo dużo… – podkreśla prof. Andrzej Nowakowski, ginekolog i onkolog z Narodowego Instytutu Onkologii.
Badania profilaktyczne i zdrowy styl życia to bardzo skuteczne metody walki z chorobami cywilizacyjnymi i nowotworami. Obecnie dysponujemy wiedzą o tym, jak nasze nawyki wpływają na ryzyko wystąpienia choroby i mamy badania, które pozwalają wykryć chorobę we wczesnym stadium i z dużą skutecznością ją leczyć. Tymczasem, wciąż dużym wyzwaniem pozostaje przekonanie mężczyzn do tego, że dbanie o własne zdrowie jest istotne, a profilaktyka ma ogromną wartość w kontekście utrzymania dobrego samopoczucia.
Jak wskazują statystyki Głównego Urzędu Statystycznego („Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych”, 2022) – mężczyźni rzadziej niż kobiety odwiedzają lekarza, wykonują podstawowe badania czy uczestniczą w dostępnych programach profilaktycznych. „Panowie” częściej narażają się na czynniki ryzyka (większe spożycie alkoholu, częstsze palenie papierosów czy dieta bogata w produkty odzwierzęce), a statystycznie żyją aż 8 lat krócej niż kobiety. Wśród mężczyzn wciąż panuje przekonanie, że badania nie są przeznaczone dla nich, a profilaktyka nie jest skuteczna. Rzadziej też niż kobiety myślą o zdrowiu w kontekście swojej rodziny i bliskich.
– W dalszym ciągu, mimo szerokiej informacji i promocji, na badania przesiewowe zgłasza się zbyt mało osób. To wynika z lęku przed rakiem. Pokutuje też kompletnie irracjonalne przekonanie, że „jak się pójdzie do lekarza, to on na pewno coś znajdzie” oraz „jeśli o czymś nie wiem, to znaczy, że tego nie ma”. To jest bardzo niebezpieczne myślenie, bo usypia naszą czujność – zaznacza dr Mariola Kosowicz, psychoonkolog z Narodowego Instytutu Onkologii.
BEZPŁATNE BADANIA PRZESIEWOWE – KLIK!
W 2020 roku tylko 35,5% mężczyzn poddało się badaniom laboratoryjnym, w tym zaledwie 4,9% wykonało proste badanie PSA (ang. Prostate Specific Antygen) czyli badanie poziomu białka wytwarzanego przez komórki nabłonka prostaty, którego ilość zawarta we krwi informuje o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu gruczołu krokowego. Jest to podstawowe badanie w diagnostyce raka prostaty – pierwszego pod względem częstości występowania nowotworu wśród mężczyzn w Polsce. Jeżeli chodzi o udział w programach badań profilaktycznych – skorzystało z nich tylko 2% mężczyzn w 2020 roku (GUS, 2022).
Pomimo tego, że mężczyźni są bardziej narażeni na nowotwory – choroby można uniknąć, a nawet się przed nią chronić. Większość przypadków nie jest wynikiem dziedziczonych dyspozycji, a niewłaściwego stylu życia, który zostawia swoje efekty w organizmie przez wiele lat, uszkadzając DNA i prowadząc do niekontrolowanych mutacji.
Warto mieć na uwadze, że w danym momencie życia może się nam wydawać, że nic nam nie grozi ze względu na dobre samopoczucie i brak wyraźnych objawów, ale choroba nowotworowa to proces, który może rozwijać się bezobjawowo miesiącami lub latami. Odkładanie na później badań, aktywności fizycznej czy rezygnacji z używek nie sprawi, że rak poczeka na właściwy moment. W dużym stopniu od Ciebie zależy, w jaki sposób będzie wyglądało Twoje życie w przyszłości. Czy zdasz się na to, co przyniesie los, czy zrobisz coś już teraz i będziesz mógł spokojnie żyć, nie martwiąc się ciągle ryzykiem nagłej choroby.
Troska o swoje zdrowie wcale nie musi być czymś skomplikowanym i trudnym do wykonania. Najważniejsze są pojedyncze czynności, które wraz z kolejnymi tygodniami przerodzą się w prosty i dający się zrealizować plan na zdrowe życie. Nie istnieje jedna uniwersalna metoda na utrzymanie dobrego zdrowia, ale są pewne zasady, którymi mogą kierować się mężczyźni, aby zapewnić sobie spokój w tej dziedzinie i unikać nowotworów. Te zasady można zawrzeć w prostym haśle „Zrób C.O.Ś. dla zdrowia”, C.O.Ś. czyli: Codzienna aktywność, Okresowe badania profilaktyczne i Świadome odżywianie.
Agnieszka Michalik
Źródło i wideo: Ministerstwo Zdrowia
Fot.: pixabay.com (zdjęcia ilustracyjne)
