Funkcjonowanie przedsiębiorstwa to wypadkowa wielu czynników zwłaszcza w burzliwym otoczeniu. Na działanie przedsiębiorstw ma wpływ nie tylko sytuacja geopolityczna i gospodarcza w kraju ale także przeszłość. Ważnym aspektem stają się także motywy postępowania przedsiębiorców, które w znacznym stopniu wpływają na obierany przez nich model przyjmowany w praktyce życia gospodarczego. Działania podejmowane przez przedsiębiorców wymuszane są przez otoczenie bliższe i dalsze, a także funkcjonowanie w ramach norm prawnych zwyczajowych i etycznych.
Społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw śmiało zaliczyć można do nowoczesnych koncepcji zarządzania. W praktyce życia gospodarczego rola przedsiębiorstwa ewoluowała. Okres postrzegania przedsiębiorcy jako kapitalisty w pejoratywnym znaczeniem wyzysku odszedł do lamusa, podobnie jak rozwój filantropii i państw opiekuńczych. W nowoczesnych państwach relacje kreowane między trzema podstawowymi rodzajami podmiotów, tj. państwem, sektorem prywatnym, a także sektorem publicznym opierają się o ścisłą współpracę, co bezpośrednio oddziałuje na życie mieszkańców.
Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce jest stosunkowo nową koncepcją. Długotrwały proces jej rozwoju miał miejsce w państwach zachodnich, w których panował model gospodarki wolnorynkowej, a wypracowanie wzajemnych relacji trwało przez wiele lat. Transformacja systemowo-ustrojowa stała się początkiem rozwoju przedsiębiorczości, a zatem również czasem kiedy w przyśpieszonym tempie powstające firmy dostosowywały się do trendów z zachodu. Już po 2000 roku miały miejsce pierwsze działania z zakresu implikacji wskazanej koncepcji w życie. Powstawały pierwsze organizacje dedykowane propagowaniu wskazanej idei jak Forum Odpowiedzialnego Biznesu, a także realny wpływ miały inne związane z rozwojem przedsiębiorczości jak PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Wśród wielu definicji Społecznej Odpowiedzialność Przedsiębiorstw (ang. CSR Corporate Social Responsibility) warto zwrócić na kilka z nich. Jedną z najstarszych jest definicja z 1963 przedstawiona przez H. Bowen, która brzmi:
,,to zobowiązania przedsiębiorców do realizowania takiej polityki, podejmowania takich decyzji i wytyczania takich linii działania, które będą pożądane na płaszczyźnie celów i wartości naszego społeczeństwa”. Ciekawymi przykładam dorobku literatury polskiej stają się definicje J. Filek:
„Społeczna odpowiedzialność biznesu to dobrowolne przyjęcie na siebie przez podmioty gospodarcze zobowiązań wobec interesariuszy wychodzący ponad obowiązujące prawo w celu możliwego na danym etapie rozwiązywania problemów społecznych, niemożliwych dorozwikłania bez współpracy i udziału świata gospodarczego, przy jednoczesnym unikaniu zachowań niezgodnych z prawem i nieetycznych. a zatem uzupełnienie celów ekonomicznych celami społecznymi.”, a także: M. Rybak „Społeczna odpowiedzialność firmy to obowiązek wyboru przez kierownictwo takich decyzji i działań, które przyczyniają się zarówno do dbałości o interes własny jak i do ochrony i pomnażania dobrobytu społecznego” oraz B. Rok „Odpowiedzialny biznes to podejście strategiczne i długofalowe, oparte na zasadach dialogu społecznego i poszukiwania rozwiązań korzystnych dla wszystkich.”
Działania podejmowane przez przedsiębiorstwo zwykle są bezpośrednio związane z wyodrębnionymi obszarami w których wspomniana koncepcja się rozwija jest to ład organizacyjny, prawa człowieka, stosunki pracy, środowisko, sprawiedliwe praktyki rynkowe, relacje z konsumentami, zaangażowanie społeczne. Zwykle przedsiębiorstwa wybierają jeden z obszarów, który jest wiodący, lub działają we wszystkich wskazanych obszarach.
Na przestrzeni lat Społeczna Odpowiedzialność Biznesu stała się ważnym aspektem w kontekście funkcjonowania przedsiębiorstw – postrzegana jest jako jeden z kluczowych kierunków rozwoju przedsiębiorstw – zgodnie ze współczesnymi trendami. Motywy postępowania przedsiębiorców są bardzo różne, podobnie jak determinanty decydujące o podjęciu wyzwania jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej. A jak to wygląda w praktyce dowiecie się już niebawem w drugiej część, gdzie przedstawione zostaną badania przeprowadzone w gminie Stary Sącz dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.
