Po niemalże dwóch latach intensywnych prac modernizacyjno-budowlanych, 20 stycznia w Ludźmierzu, otwarty został nowy oddział Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ – Instytut Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich.
Na uroczystej inauguracji działalności Instytutu zgromadzili się przedstawiciele władz państwowych, instytucji kultury, mediów, a także cenieni specjaliści z zakresu kultury ludowej. Wśród nich znaleźli się m.in.: marszałek województwa małopolskiego Witold Kozłowski, członek zarządu województwa małopolskiego Iwona Gibas, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl, poseł na Sejm Marek Kuchciński, senator Jan Hamerski, posłowie Andrzej Gut-Mostowy i Edward Siarka, wiceprzewodniczący Sejmiku Jan Piczura, radni województwa Grzegorz Biedroń i Marek Wierzba oraz reprezentujący organizatorów wydarzenia: dyrektor MCK SOKÓŁ Andrzej Zarych, wicedyrektor Piotr Gąsienica i prezes Związku Podhalan w Polsce Julian Kowalczyk.
Prezydent RP Andrzej Duda przesłał list, który w jego imieniu odczytał marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl. W swoim przemówieniu wyraził uznanie dla osób i instytucji zaangażowanych w powstanie placówki, szczególnie dziękując samorządowi województwa małopolskiego i Małopolskiemu Centrum Kultury SOKÓŁ. Podkreślił znaczenie zachowania kultury górali karpackich, obejmującej tereny Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Rumunii. Zaznaczył, że Ludźmierz, symboliczne centrum regionu, jest idealnym miejscem dla Instytutu, a jego powstanie to ważne świadectwo góralskiej tożsamości. Wyraził także nadzieję na dynamiczną działalność Instytutu i promocję regionu dzięki współpracy z historykami, etnologami, badaczami, animatorami i artystami. Pełna treść listu dostępna jest na stronie: www.prezydent.pl.
Marszałek Witold Kozłowski podczas ceremonii otwarcia wyraził wdzięczność za zaangażowanie poprzednich i obecnych władz Związku Podhalan. Podkreślił, że siedziba Instytutu stanowi drugie skrzydło Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ, umożliwiając tym samym dalszy rozwój projektów i zadań tej instytucji.
Ceremonię otwarcia poprzedziło pierwsze spotkanie Honorowej Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich, której celem będzie kształtowanie kierunków działalności Instytutu. W składzie Rady znalazły się wybitne postacie z dziedziny polityki, etnografii i samorządu. Beata Szydło objęła funkcję przewodniczącej, a jej zastępcami zostali Marek Kuchciński oraz prezes Związku Podhalan w Polsce Julian Kowalczyk.
Tego dnia odbyła się również msza święta w Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala w Ludźmierzu. Eucharystię koncelebrowali: ks. prałat Władysław Zązel, delegowany przez ks. Metropolitę ks. Jan Gacek – kapelan Związku Podhalan w Polsce, ks. prałat Mieczysław Łukaszczyk, ks. Sebastian Kozyra – Dyrektor Instytutu Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II z Krakowa oraz kustosz miejsca ks. Maciej Ścibor.
W sobotę w Instytucie otwarte zostały także dwie ekspozycje. Pierwszą z nich jest wystawa strojów ludowych Małopolski i Karpat, pochodząca ze zbiorów Szafy ETNOgrafa Patryka Rutkowskiego. Drugą wystawa malarstwa i tkanin zmarłego w 2012 roku artysty z Białego Dunajca – Władysława Trebuni-Tutki. Podczas remontu siedziby Instytutu odrestaurowany został, znajdujący się w holu głównym, fresk jego autorstwa – „Janosik Nędza Litmanowski”.
Na zakończenie uroczystości odbył się, w dwóch odsłonach, koncert ECHA KARPAT. Pierwszy z nich miał miejsce tuż po ceremonii otwarcia i wzięli w nim udział zaproszeni goście, natomiast drugi dedykowany był wszystkim mieszkańcom regionu. W sali widowiskowej Instytutu zaprezentowały się zespoły ludowe i kapele z Polski, Słowacji i Węgier: Zespół Regionalny BIAŁODUNAJCANIE, Zespół Regionalny MYSTKOWIANIE, Zespół Pieśni i Tańca ZIEMIA MYŚLENICKA, Młodzieżowa Kapela Góralska JUTRZENKA, Zespół Folklorystyczny ROZMARIJA, Młodzieżowy Zespół Tańca Ludowego KINCSŐ oraz solista Krzysztof Trebunia-Tutka. Reżyserem widowiska i jednym z prowadzących jego pierwszą odsłonę był Patryk Rutkowski, na scenie towarzyszyła mu Barbara Polak. Natomiast wieczorny koncert poprowadziła Małgorzata Broda.
Należy wspomnieć, że działania modernizacyjno-budowlane przeprowadzone w Domu Podhalańskim miały na celu konserwację i zachowanie przed zniszczeniem elementów jego wystroju zaliczanych do dóbr współczesnej kultury ludowej oraz przystosowanie budynku do celów kulturalnych. Projekt kosztował ponad 34 mln złotych, z czego 25 mln złotych pochodziło ze środków europejskich, a ponad 9 mln złotych z budżetu województwa.
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/076-6V8A1895-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/084-6V8A1933-fot-kinga-ptak-2-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/088-6V8A1949-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/095-6V8A1997-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/099-6V8A2012-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/100-6V8A2014-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/113-6V8A2078-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/120-6V8A2103-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/122-6V8A2116-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/129-6V8A2134-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/137-6V8A2177-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/140-6V8A2190-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/148-6V8A2208-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/157-6V8A2257-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/161-6V8A2291-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/169-6V8A2339-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/171-6V8A2353-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/179-6V8A2398-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/184-6V8A2426-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/191-6V8A2463-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/202-6V8A2526-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/205-6V8A2544-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/208-6V8A2568-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/210-6V8A2578-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/219-6V8A2607-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/226-6V8A2635-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/237-6V8A2698-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/242-6V8A2755-fot-kinga-ptak-1-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/243-6V8A2766-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/248-6V8A2788-fot-kinga-ptak-1-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/260-6V8A2859-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/266-6V8A2897-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/269-6V8A2905-fot-kinga-ptak-1-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/277-6V8A2967-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/280-6V8A3009-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/291-6V8A3095-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/294-6V8A3119-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/306-6V8A3211-fot-kinga-ptak-1-1024x682.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/310-6V8A3236-fot-kinga-ptak-682x1024.jpg)
![](https://sadecki.news/wp-content/uploads/2024/01/314-6V8A3246-fot-kinga-ptak-1024x682.jpg)
Instytut nie tylko będzie kolejną instytucją kultury, ale także miejscem, gdzie zostanie udokumentowana i zachowana ogromna spuścizna kulturowa, obejmująca m.in. piśmiennictwo ludowe, gawędziarstwo, muzykę, strój, obrzędy i zwyczaje. Siedziba Instytutu została wyposażona w nowoczesny sprzęt do archiwizacji i digitalizacji, umożliwiając przeprowadzanie działań dydaktyczno-szkoleniowych, a w jej wnętrzu już niebawem znajdą się specjalistyczne pracownie, m.in. etnograficzna, etnomuzykologiczna, etnochoreograficzna, sztuki ludowej i rzemiosła artystycznego.
Modernizacja i rozbudowa Domu Podhalańskiego została wykonana w ramach projektu UDOSTĘPNIANIE ZASOBÓW DZIEDZICTWA – UTWORZENIE INSTYTUTU DZIEDZICTWA NIEMATERIALNEGO LUDÓW KARPACKICH zrealizowanego przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu, przy wsparciu finansowym województwa małopolskiego i Unii Europejskiej.
Tekst: MCK Sokół
fot. Kinga Ptak | MCK SOKÓŁ